Profilaktyka uzależnień

UZALEŻNIENIA

Istnieje przyjemna, bezpieczna strona picia alkoholu. Okazjonalny kieliszek wódki, wina lub „lampka” koniaku, albo kufel piwa wypity np. w trakcie weekendowego grilla nie powodują u większości z nas negatywnych konsekwencji.

Picie jest problemem, gdy:

• staje się lekarstwem na stres, smutek, samotność, czy lęk;
• alkohol spożywany jest w sposób nieodpowiedzialny: w trakcie ciąży i karmienia piersią, przy spożywaniu leków wchodzących w reakcje z alkoholem, pomimo chorób wykluczających spożywanie alkoholu oraz pomimo  prowadzenia pojazdów;
• zwiększa się ilość i częstotliwość spożywania alkoholu;
• narasta oczekiwanie na moment picia, celebrowanie picia, niepokój i rozdrażnienie w sytuacji niemożności napicia się;
• używanie alkoholu staje się sposobem usuwania przykrych skutków poprzedniego picia (tzw. klinowanie);
• nasilają się incydenty upojenia;
• pojawiają się trudności w przypominaniu sobie co się działo w trakcie poprzedniego picia;
• picie jest kontynuowane pomimo negatywnych konsekwencji nadużywania alkoholu.

O ryzykownym spożywaniu alkoholu mówimy wtedy, gdy wypijamy nadmierne ilości alkoholu (jednorazowo i w określonym przedziale czasu), ale nie pociąga to za sobą negatywnych konsekwencji. Można jednak oczekiwać, że konsekwencje te pojawią się w przyszłości, o ile obecny model picia nie zostanie zmieniony.

Pijemy w sposób szkodliwy jeżeli odczuwamy skutki zdrowotne, zarówno fizyczne (np. marskość wątroby) bądź psychiczne (stany depresyjne czy lękowe), przy czym nie występuje uzależnienie od alkoholu.

Nie wszystkie osoby pijące alkohol szkodliwie będą w przyszłości uzależnione. O wystąpieniu objawów przesądzą predyspozycje biologiczne i czynniki środowiskowe. Niemniej jednak wystąpienie objawów uzależnienia zawsze poprzedzone jest okresem picia szkodliwego.

Jeżeli w czasie ostatniego roku wystąpiły co najmniej trzy z wymienionych poniżej objawów, mamy do czynienia z zespołem uzależnienia od alkoholu:

• silna potrzeba lub przymus picia alkoholu zwane często głodem alkoholowym;
• upośledzenie kontroli picia – trudności w kontrolowaniu rozpoczęcia lub zakończenia picia, lub ilości wypijanego alkoholu (picie nieprzerwanie przez kilka dni, tygodni, a nawet miesięcy);
• zmieniona (najczęściej zwiększona) tolerancja alkoholu – ta sama dawka alkoholu nie przynosi spodziewanego efektu, konieczność spożycia większych dawek w celu wywołania oczekiwanego efektu;
• zespół abstynencyjny po odstawieniu lub zmniejszeniu dawki alkoholu, przejawiający się m.in. drżeniem rąk, nóg, nadmierną potliwością, przyspieszonym rytmem serca, zaburzeniami snu, bólami głowy i mięśni, obniżeniem nastroju, nadpobudliwością albo używaniem alkoholu lub innych substancji np. leków uspokajających w celu złagodzenia objawów, uwolnienia się od nich lub ich uniknięcia;
• zaniedbywanie innych przyjemności lub zachowań;
• z powodu picia alkoholu – zapominamy o sprawach rodziny, o swoim zdrowiu, o pracy zawodowej;
• kontynuowanie picia pomimo świadomości istnienia oczywistych dowodów na występowanie szkodliwych dla zdrowia następstw – takich jak np. uszkodzenie wątroby.